عوامل مهم در تعيين تيراژ كتاب، در چاپ اول و تجديد چاپ (آرش حجازي)
ناشر چارهاي ندارد جز آنكه پيش از اقدام به چاپ كتاب، تيراژ آن را تعيين كند. چرا كه هزينههاي توليد كتاب در مرحلهي چاپ، نه بر اساس يك نسخه، كه بر مبناي تعداد نسخي تعيين ميشود كه قرار است در هر چاپ توليد شود. تعيين تيراژ يكي از مهمترين تصميمهاي ناشر در هنگام انتشار كتاب است. اگر ناشر كتاب را در كمتر از تيراژ مطلوب توليد كند، هزينهي تجديد چاپ كتاب، زودتر از زمان مناسب پيش ميآيد و به هزينههاي اضافي منجر ميشود. اگر بيشتر از تيراژ مطلوب چاپ شود، هزينههاي تجميعشدهي حبس سرمايه، قيمت تمام شدهي نسخههاي بيشتر از تيراژ مطلوب را بيشتر از هزينهي تجديد چاپ آن ميكند. هنگام تصميمگيري در مورد تيراژ و قيمت كتاب، ناشر بايد به دو عامل مهم «هزينه» و «عرضه و تقاضا» توجه داشته باشد.
محاسبهي هزينههاي توليد و فروش كتاب:
هزينههاي انتشار كتاب به دو بخش اصلي و شش بخش فرعي تقسيم ميشود:
1. هزينههاي غيروابسته به تيراژ:
الف. هزينههاي پيش از چاپ: شامل هزينهي ويرايش، حروفچيني، صفحهآرايي، نمونهخواني، طراحي جلد و متن، حق تأليف و ترجمه (اگر حق تأليف يا ترجمه بر مبناي درصدي از فروش يا تيراژ نيست و مبلغ ثابتي تعيين شده است) و ليتوگرافي.
ب. هزينههاي تبليغات: شامل
هزينههاي تبليغات احتمالي كه ناشر براي كتابي خاص يا كليهي كتابهاي خود در نظر ميگيرد، از جمله انتشار بروشور و فهرست كتابها.
2. هزينههاي وابسته به تيراژ:
الف. هزينههاي تكثير: شامل هزينهي چاپ، صحافي، بستهبندي، كاغذ، مقوا، خدمات بعد از چاپ، باربري و حق تأليف يا حق ترجمهي درصدي.
ب. هزينههاي فروش: شامل تخفيف عمدهفروشي و خرده فروشي كتاب و هزينههاي بازاريابي و تحويل.
3. هزينههاي جانبي:
الف. هزينههاي سربار: شامل هزينههاي مديريتي، و اداري، از جمله هزينههاي تحريريه، تحقيق و كارشناسي، مديريت هنري و طراحي، نظارت چاپ، انبارداري، حمل و نقل، حقوق و دستمزد، آب و برق و تلفن، استهلاك تجهيزات، اجارهي ملك، ماليات، بيمه، پست، و كليهي هزينههايي كه يك مؤسسهي انتشاراتي براي ادارهي خود ميپردازد. هر ناشر بايد با توجه به حجم توليد سالانه و ميزان هزينههاي سربار خود، سهمي براي هر عنوان كتاب در نظر بگيرد و نميتوان پيشاپيش فرمولي براي تعيين اين هزينهها تعيين كرد.
ب. هزينههاي ركود سرمايه: شامل هزينهي انبارداري، نرخ تورم، و نيز سودي است كه در صورت عدم سرمايهگذاري بر توليد اين كتاب ــ در مدتي كه تمامي نسخههاي چاپ شده، دوباره به نقدينگي مبدل شود ــ به اين سرمايه تعلق ميگرفت. لازم است ناشر نرخ تورم رسمي و واقعي و سود بانكي را با توجه به اعلام دولت و اطلاعات شخصياش محاسبه كند. ناشر بايد با توجه به منابع نقدينگي و هزينهي تأمين نقدينگي خود، اين نرخ را محاسبه كند.
ناشر در هنگام تعيين تيراژ بايد به اين اصل توجه داشته باشد كه بهترين تيراژ، تيراژي است كه قبل از معادل شدن هزينهي نگهداري و ركود سرمايهي آن كتاب با هزينهي تجديد چاپ آن، به فروش برسد. بنابراين، بهتر است ناشر در هنگام تصميمگيري در مورد تيراژ كتاب، كليهي هزينههاي سهگانهي توليد كتاب را محاسبه كند و سؤالهاي زير را پاسخ دهد:
1. آيا اگر كتاب را با تعداد كمتر از تيراژي كه در نظر دارد، چاپ كند و بعد از اتمام موجودي به تجديد چاپ آن اقدام كند، هزينهي تجديد چاپ ــ كه معمولاً بخش عمدهاي از هزينههاي ثابت چاپ اول از آن كسر ميشود ــ كمتر از هزينهي ركود سرمايه و انبارداري نخواهد بود؟
2. اگر به سرمايهي درگردش بيشتري نياز داشته باشد، از كدام منبع و با چه كارمزدي ميتواند نقدينگي خود را تأمين كند؟
3. تا چه حد ميتوان